این مقاله بخشی از کتاب آفت های بهره وری جناب حاج حسن آقاجانی است.
جهت دانلود متن کامل کتاب به این لینک مراجعه فرمایید.
برداشت نادرست از مفاهیم دینی
برخی گمان برده اند توصیه های معنوی به معنای دوری از دنیا و پرداختن به آخرت و یا تشویق به زندگی ساده و زاهدانه به معنای دوری از کار و تلاش، خانه نشینی و پرداختن به عبادت های خاص است. این تلقی نادرست در ادیان دیگر، سابقه ای دیرینه دارد و حتی به دوران مردم صدر اسلام هم رسیده بود؛ به این معنا که با ظهور اس الم و تأکید قرآن، پیامبر مکرم اسلام و امامان معصوم بر دوری از دنیا، برخی از مسلمانان با قطع ارتباط خود با خانواده و اجتماع، به انجام عبادات ظاهری پرداختند و به هر گونه فعالیت اجتماعی و اقتصادی پشت کردند.
پیامبر و امامان معصوم با مشاهده این برداشت یک سویه از آموزه های دینی، به شیوه های متفاوتی نادرستی این بینش را اعلام کردند. گاه با گفتار و گاهی با رفتار خود اهمیت و ارزش تلاش اقتصادی را برای تعالی فرد و جامعه گوشزد نمودند و تفسیر درست آموزه های دینی را بیان کردند: «روزی رسول اکرم| با اصحاب خود نشسته بود، جوان توانا و نیرومندی را دید که اول صبح به کار و کوشش مشغول شده است.
کسانی که در محضر آن حضرت بودند گفتند:
اگر این جوان، جوانی و نیرومندی خود را در راه خدا به کار م یگرفت، شایسته مدح و تمجید بود. رسول اکرم| فرمود: این سخن را نگویید، اگر این جوان برای معاش خود کار م یکند در زندگی محتاج دیگران نباشد و از مردم مستغنی گردد او با این عمل در راه خدا قدم برمی دارد، همچنین اگر کار م یکند به نفع والدین ضعیف تا کودکان ناتوان خود زندگی آنان را تأمین کند و از مردم بی نیازشان سازد باز هم در راه خدا کوشش می‌کند، آفت ولی اگر کار م یکند تا با درآمد خود به تهیدستان مباهات نماید و بر ثروت و دارایی خود بیفزاید، او به راه شیطان رفته و از صراط حق منحرف شده است.»
محمد بن منکدر، یکی از معاصران امام محمد باقر در ساعات گرم روز آن حضرت را در حال کار کردن و عرق ریختن در حوالی مدینه مشاهده کرد. از اینکه آن خضرت را در سنین بالا و در چنین حالتی دید آزرده شد و به قصد نصیحت کردن امام، خود را به آن حضرت رساند و گفت: خداوند کار شما را به سامان کند. پیرمردی از پیرمردان قریش در این ساعت از روز و در چنین حالتی در طلب دنیا! می‌بینم اگر اجل شما در این حال فرا رسد چه خواهید کرد؟
و امام حکیمانه پاسخ داد: اگر مرگ من در این حال فرا رسد، در حال اطاعت خدا خواهم بود که با این عمل، خود و خانواد هام را از تو واز مردم بی نیاز کرد هام. اگر مرگ من در حال انجام نافرمانی خداوند برسد، در آن صورت ترسان و نگران خواهم بود. او بی آنکه پاسخی برایی امام داشته باشد، گفت: رحمت خدا بر شما باد، درست گفتید. من خواستم شما را نصیحت کنم، اما شما مرا نصیحت کردید.
جهت مطالعه کامل متن کتاب آفت های بهره وری روی این لینک ضربه بزنید.
البته کار کردن امامان معصوم تنها برای امرار معاش و تحصیل درآمد نبوده است، بلکه اساساً از نظر آن بزرگواران، کار کردن و تحمل رنج و مشقت آن، موضوعی مطلوب و عبادتی بی بدیل محسوب می شود که بدون توجه به نتیجه اقتصادی آن، به تنهایی از جمله عبادات و وسایل تقرب به حق تعالی محسوب می شود.
به ویژه آن که وقتی تلاش های اقتصادی از حوزه نیاز های فردی خارج شده و باعث پیشرفت جامعه اسامی گردد. کارهای کشاورزی، مدیریت های اجتماعی، پزشکی، فعالیت های آموزشی و… نمونه ای از خدمات اجتماعی است که در روایات بدان ها توصیه شده است. سیره امامان معصوم نیز مملو از خدمات اقتصادی و اجتماعی به مردم است. حفر پانصد حلقه چشمه و قنات و هدیه آن به نیازمندان و آزاد شدن هزار برده بر اثر کار کردن امام علی از این جمله است. متأسفانه برخی از افراد، مسائل دینی را طوری مطرح م یکنند که گویی کار اقتصادی، نوعی دنیاطلبی است و نباید دنبال آن رفت.